NGHỆ THUẬT QUÂN SỰ TRONG TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH – GIÁ TRỊ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN

Tư tưởng Hồ Chí Minh về quân sự là một bộ phận hữu cơ rất quan trọng của Tư tưởng Hồ Chí Minh về con đường cách mạng Việt Nam. Tư tưởng Hồ Chí Minh về quân sự phản ánh những vấn đề có tính quy luật của bạo lực cách mạng trong đấu tranh để giành và giữ chính quyền, trong khởi nghĩa vũ trang và chiến tranh cách mạng, trong việc xây dựng căn cứ địa, hậu phương, đặc biệt là xây dựng các lực lượng vũ trang nhân dân và nền quốc phòng toàn dân…

Trong nghệ thuật quân sự, Người đã kế thừa và phát triển cách đánh “lấy nhỏ đánh lớn”, “lấy yếu đánh mạnh”, “lấy ít đánh nhiều”, “lấy đoản binh chế trường trận” của ông cha ta và đã đưa nghệ thuật quân sự trong chiến tranh nhân dân của Việt Nam lên đỉnh cao mới.

Nghệ thuật quân sự trong Tư tưởng Hồ Chí Minh bao gồm những vấn đề có vai trò hết sức quan trọng và ý nghĩa. Đó là kết quả của sự vận dụng và phát triển sáng tạo quan điểm quân sự của chủ nghĩa Mác – Lênin vào điều kiện cụ thể của nước ta, đồng thời là sự kế thừa, phát triển truyền thống quân sự dân tộc, tiếp thu tinh hoa tư tưởng quân sự thế giới: Nghệ thuật quán triệt tư tưởng chiến lược tiến công, đi đôi với giành thế chủ động; Nghệ thuật phát huy sức mạnh tổng hợp; Nghệ thuật “tạo lực, lập thế, tranh thời, dùng mưu”; Nghệ thuật đánh vào lòng người, kết hợp tác chiến với binh vận, địch vận; Nghệ thuật khởi đầu và kết thúc chiến tranh.

Nghệ thuật quân sự Hồ Chí Minh là trọng hoà bình, là không muốn chiến tranh. Khi cả nước chuẩn bị phải bước vào cuộc kháng chiến chống Pháp, Bác Hồ tuyên bố với thế giới rằng: “Đồng bào tôi và tôi thành thực muốn hoà bình. Chúng tôi không muốn chiến tranh… Cuộc chiến tranh này chúng tôi muốn tránh bằng đủ mọi cách… Nhưng cuộc chiến tranh ấy, nếu người ta buộc chúng tôi phải làm thì chúng tôi sẽ làm. Chúng tôi không lạ gì những điều đang đợi chúng tôi…”(1).

Nghệ thuật quân sự trong Tư tưởng Hồ Chí Minh là sự kết hợp chặt chẽ sức mạnh tổng hợp của cả thế và lực, của độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội, của sức mạnh đường lối chính trị và đường lối quân sự, của sự vận dụng tài giỏi chiến lược cách mạng và phương pháp tiến hành chiến tranh. Nghệ thuật quân sự trong Tư tưởng Hồ Chí minh có giá trị to lớn về mặt lý luận cũng như thực tiễn, góp phần bảo vệ vững chắc chủ quyền của dân tộc ta trước đây cũng như hiện nay.

Trước hết về mặt lý luận

Nghệ thuật quân sự  Hồ Chí Minh góp phần bổ  sung, làm phong phú lý  luận về quân sự của chủ  nghĩa Mác – Lênin.

  Chủ  nghĩa Mác - Lênin có vai trò quan trọng góp phần hình thành nên tư tưởng quân sự Hồ Chí Minh, nhờ học thuyết quân sự của Mác – Lênin, Hồ Chí Minh đã xác định đúng đắn mục tiêu của cách mạng Việt Nam, từ mục tiêu đúng đắn đó nó chi phối và quyết định phương hướng, nhiệm vụ hoạt động quân sự; quyết định cách thức tổ chức xây dựng lực lượng; quyết định phương thức đấu tranh cụ thể phù hợp với từng giai đoạn lịch sử. Hồ Chí Minh đã tiếp thu, vận dụng phương pháp biện chứng cách mạng, khoa học trong học thuyết quân sự Mác – Lênin vào giải quyết các vấn đề về hoạt động quân sự và đấu tranh vũ trang ở Việt Nam. Trên cơ sở đó Người phát triển sáng tạo tư duy khoa học nghệ thuật quân sự Việt Nam, nhằm khai thác triệt để các yếu tố: thiên thời, địa lợi, nhân hòa. Người đã có những sáng tạo về tạo lực, lập thế, tranh thời, dùng mưu.

  Hồ  Chí Minh còn bổ sung, phát triển thêm những quan điểm, nguyên tắc cơ bản về bạo lực cách mạng, khởi nghĩa vũ trang, chiến tranh cách mạng và xây dựng lực lượng vũ trang nói chung, về quân đội nhân dân Việt Nam nói riêng…vào việc giải quyết đúng đắn mối quan hệ giữa chiến tranh và chính trị, giữa chính trị với quân sự; mối quan hệ giữa hai lực lượng, hai hình thức đấu tranh cơ bản (chính trị và quân sự). Chính vì vậy tư tưởng quân sự Hồ Chí Minh đã góp phần quan trọng, làm bổ sung, phát triển học thuyết quân sự Mác – Lênin trong thời đại mới chống lại bọn đế quốc, thực dân xâm lược nhằm bảo vệ độc lập chủ quyền quốc gia dân tộc.

Nghệ thuật quân sự Hồ Chí Minh góp phần bổ sung, làm phong phú lý luận quân sự của thế giới

Qua quá trình khảo sát khắp các châu lục trên thế giới một mặt Hồ Chí Minh tiếp thu tinh hoa tư  tưởng của nhân loại về quân sự, mặt khác Hồ  Chí Minh đã làm phong phú thêm kho tàng về nghệ  thuật quân sự của thế giới. Người đã bổ sung thêm vào kho tàng nghệ thuật quân sự Đông – Tây về nghệ thuật “biết người, biết ta”, về lực, thế , thời, mưu trong hoàn cảnh, điều kiện mới mà chỉ Việt Nam có, bổ sung vào kho tàng quân sự nhân loại về nghệ thuật chọn người dùng người, về xây dựng quân đội chính quy, về cách đánh du kích, về chiến tranh nhân dân … Nghệ thuật quân sự Hồ Chí Minh đã góp phần làm phong phú thêm kho tàng lý luận về quân sự của nhân loại, nó để lại những giá trị hết sức to lớn về nghệ thuật quân sự nói riêng và về tư tưởng quân sự nói chung, là bài học to lớn đối với những nước đấu tranh để bảo vệ hòa bình, an ninh, toàn vẹn lãnh thổ của mình.

Nghệ thuật quân sự Hồ Chí Minh còn góp phần bổ sung, làm phong phú lý luận quân sự của cha ông ta.

  Có thể nói rằng, lịch sử của dân tộc Việt Nam là lịch sử của các cuộc kháng chiến để chống giặc ngoại xâm, bảo vệ bờ cõi đất nước. Chính vì vậy, trải qua hàng nghìn năm lịch sử cha, ông ta đã để lại những di sản to lớn về quân sự nói chung và nghệ thuật quân sự nói riêng. Một mặt, Hồ Chí Minh đã biết vận dụng nghệ thuật quân sự của cha, ông ta để lại. Nhưng mặt khác Hồ Chí Minh đã bổ sung thêm rất nhiều vào kho tàng lý luận quân sự của dân tộc ta. Như quan điểm về bạo lực cách mạng gắn liền với hòa bình, nhân văn, quan điểm về huy động sức mạnh nhân dân, chiến tranh du kích trong thời đại mới, về nghệ thuật chọn thời cơ để phát động chiến tranh…Với những quan điểm mới mẻ về chiến tranh nhân dân trong thời đại mới Hồ Chí Minh đã phát triển, làm phong phú thêm rất nhiều tư tưởng về quân sự của dân tộc ta, nó là bài học lớn lao cho các thế hệ người Việt Nam trong công cuộc đấu tranh giành độc lập dân tộc.

Về mặt thực tiễn

Tư tưởng quân sự Hồ Chí Minh nói chung và nghệ thuật quân sự của Người nói riển đã đưa nhân dân ta giành được những thắng lợi vô cùng to lớn.

  Tư  tưởng và nghệ thuật quân sự Hồ Chí Minh là ngọn cờ chỉ đạo nhân dân ta đánh giặc, đã đưa nhân dân ta đi từ hết thắng lợi này đến thắng lợi khác. Với tư tưởng, nghệ  thuật quân sự đúng đắn Hồ Chí Minh đã giúp nhân dân ta thoát khỏi đêm trường nô lệ, bằng việc giành thắng lợi trong cách mạng tháng 8/1945 khai sinh ra nước Việt Nam dân chủ cộng hòa, thắng lợi của Điện Biên phủ “lừng lẫy năm châu, chấn động địa cầu” đã kết thúc gần một thế kỷ thống trị của thực dân Pháp đối với nhân dân ta, chiến thắng mùa xuân năm 1975 đã giúp dân tộc ta giành được độc lập dân tộc, thống nhất đất nước, toàn vẹn lãnh thổ.

Tư tưởng Hồ Chí Minh về nghệ thuật quân sự không chỉ có giá trị lớn lao trong cách mạng giải phóng dân tộc mà còn có ý nghĩa to lớn trong công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc ta hiện nay.

Hiện nay tình hình thế giới, khu vực và trong nước đang có những biến động hết sức phức tạp khó lường. Cuộc đấu tranh cho độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội vẫn đang diễn ra gay gắt. Các thế lực đế quốc và phản động đang ra sức lợi dụng, kích động lôi kéo các dân tộc vào cơn lốc bạo lực mới. Đối với cách mạng nước ta bước vào thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước theo định hướng xã hội chủ nghĩa, mở rộng giao lưu, hợp tác, liên kết mạnh mẽ giữa các nước trong khu vực và các nước trên thế giới… Nhưng các thế lực thù địch vẫn chưa từ bỏ âm mưu phá hoại cách mạng nước ta, lợi dụng xu thế  hội nhập, mở cửa để theo đuổi những mưu toan, thủ đoạn thâm độc mới.

Bối cảnh nêu trên đặt ra cho cuộc đấu tranh bảo vệ nền độc lập dân tộc chủ quyền toàn vẹn lãnh thổ quốc gia, gắn liền với bảo vệ  Đảng, bảo vệ chế độ, bảo vệ nhân dân… tuyệt nhiên không được lơ là mất cảnh giác. Do đó, toàn Đảng, toàn dân ta cần phải tăng cường hơn nữa việc nghiên cứu, học tập, vận dụng chủ nghĩa Mác – Lênin, Tư tưởng Hồ Chí Minh nói chung và Tư tưởng của Người về nghệ thuật quân sự nói riêng vào sự nghiệp xây dựng lực lượng vũ trang nhân dân, quân đội nhân dân theo hướng cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại, nâng cao sức mạnh chiến đấu tổng hợp, lấy xây dựng về chính trị làm cơ sở để quân đội luôn thực sự là lực lượng chính trị trung thành, tin cậy của Đảng, của Nhà nước và của nhân dân. Củng cố, tăng cường xây dựng quốc phòng toàn dân, xây dựng thế trận chiên tranh nhân dân, thế  trận an ninh nhân dân vững chắc. Tiếp tục phát triển nền khoa học, nghệ thuật quân sự Việt Nam góp phần to lớn trong công cuộc giữ gìn hòa bình, an ninh toàn vẹn lãnh thổ quốc gia trong tình hình mới.

Tư tưởng quân sự Hồ Chí Minh là một bộ phận hữu cơ trong tư tưởng của Người nói chung về cách mạng Việt Nam. Những quan điểm, tư tưởng, nghệ thuật quân sự của Người là cơ sở, nền tảng để Đảng ta hình thành, phát triển  đường lối, chiến lược về quân sự, đồng thời là cơ sở để Đảng tiến hành tổ  chức xây dựng lực lượng chính trị, xây dựng lực lượng vũ trang cách mạng, xác định đối tượng tác chiến, hoạch định kế hoạch, tổ chức, sắp xếp, bố trí lực lượng cách mạng, kết hợp tài tình, giải quyết đúng đắn các hình thức và phương pháp đấu tranh cách mạng. Chính vì vậy, với tư tưởng, nghệ thuật quân sự của mình Người đã chỉ đạo toàn Đảng, toàn dân ta kháng chiến và giành được những thắng lợi vô cùng vẻ vang cho dân tộc, đưa cách mạng Tháng Tám đến thành công và giành được thắng lợi vô cùng hiển hách trong hai cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ xâm lược.

Có thể khẳng định rằng, tư tưởng, nghệ thuật quân sự Hồ Chí Minh đã đi vào lịch sử, được lịch sử thừa nhận. Cùng với sự nghiệp cách mạng chung, tư tưởng, nghệ thuật quân sự của Người là một cống hiến to lớn với cách mạng Việt Nam và cách mạng thế giới. Hồ Chí Minh đã chỉ ra con đường giải phóng cho nhân Việt Nam và các dân tộc thuộc địa. Trong thời kỳ mới, nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc Xã hội Chủ nghĩa được Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XI của Đảng Cộng sản Việt Nam chỉ rõ: “Bảo vệ vững chắc Tổ quốc, độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ; giữ vũng chủ quyền biển đảo, biên giới, vùng trời; bảo vệ Đảng, Nhà nước, nhân dân và chế độ Xã hội Chủ nghĩa; giữ vững ổn định chính trị, trật tự, an toàn xã hội; chủ động ngăn chặn, làm thất bại mọi âm mưu, hoạt động chống phá của các thế lực thù địch và sẵn sàng ứng phó với các mối đe dọa an ninh phi truyền thống mang tính toàn cầu, không để bị động, bất ngờ trong mọi tình huống” (2). Như vậy, nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc Xã hội Chủ nghĩa trong thời kỳ mới có bước phát triển mới cả về nội dung và yêu cầu. Do đó, cần phải nghiên cứu, vận dụng sáng tạo tư tưởng Hồ Chí Minh về nghệ thuật quân sự trong chiến tranh nhân dân bảo vệ tổ quốc là vấn đề quan trọng, cần được nhận thức đúng đắn và thực hiện có hiệu quả để đảm bảo thực hiện thắng lợi nhiệm vụ bảo vệ vững chắc tổ quốc Việt Nam Xã hội Chủ nghĩa trong tình hình mới.