Kế thừa những tư tưởng đề cao vị trí, vai trò của dân trong truyền thống
văn hóa phương Đông; những giá trị tốt đẹp trong nền dân chủ chủ nô thời cổ đại
Hy lạp, thời Phục hưng, trong nền dân chủ Tư sản và quan trọng nhất là nền dân
chủ Xã hội chủ nghĩa, mà theo V.I.Lênin thì đó là một nền dân chủ cao hơn gấp
triệu lần nền dân chủ tư sản. Bởi vì: “Lần đầu tiên, ở đây, chế độ dân chủ phục
vụ quần chúng, phục vụ những người lao động” [1]. Ngay sau Cách mạng Tháng Tám
năm 1945 thành công, Hồ Chí Minh đã xây dựng nền dân chủ kiểu mới ở Việt Nam với
chính thể “Dân chủ cộng hòa” nhằm đảm bảo cho dân tộc “Độc lập”, dân quyền “Tự
do” và dân sinh “Hạnh phúc”. Với luận điểm: “Thực hành dân chủ là cái chìa khóa
vạn năng có thể giải quyết mọi khó khăn”[2] đã đưa Hồ Chí Minh lên hàng đầu những
nhà dân chủ tiên tiến nhất trên thế giới, góp phần phát triển chủ nghĩa Mác-
Lênin. Hạt nhân của luận điểm sáng tạo đó là Người đã phân tích rõ về vai trò của
thực hành dân chủ trong Đảng.
Theo Hồ Chí Minh, thực hành dân chủ trong Đảng là phát huy đầy đủ quyền
làm chủ của mỗi cán bộ, đảng viên, đòi hỏi họ phải huy động được đồng bộ cả đạo
đức, trí tuệ và tài năng vào quá trình xây dựng, phát triển Đảng một cách toàn
diện trên các lĩnh vực chính trị, tư tưởng và tổ chức.
Chỉ có như vậy, Đảng mới có thể đề ra được đường lối,
chủ trương, chiến lược và sách lược đúng đắn, đáp ứng được yêu cầu của thực tiễn
cách mạng ở mỗi giai đoạn lịch sử, Đảng mới có thể hoạch định được đường lối,
cách thức tổ chức thực hiện thành công đường lối, chủ trương, chính sách của
mình. Chỉ có như vậy, Đảng mới có thể thành công trong công tác giám sát, kiểm
tra việc thực hiện những đường lối, chủ trương, chính sách đã đề ra. Cũng chỉ
có như vây, Đảng mới có thể tổ chức tổng kết đúc rút kinh nghiệm, cả thành công
và chưa thành công, trong công tác lãnh đạo cách mạng ở giai đoạn trước cho
công tác lãnh đạo cách mạng giai đoạn sau…
Hồ Chí Minh thường xuyên quan tâm nâng cao ý thức tự
giác và kỹ năng rèn luyện thực hành dân chủ cho cán bộ, đảng viên. Người yêu cầu
mỗi cán bộ, đảng viên phải luôn học tập và rèn luyện “Cách làm việc tập thể
lãnh đạo, cá nhân phụ trách”. Hồ Chí Minh chỉ rõ “Tập thể lãnh đạo là dân chủ”[3]
và giải thích lý do vì sao phải có tập thể lãnh đạo. Theo Người thì một người
dù khôn ngoan tài giỏi đến mấy, dù nhiều kinh nghiệm đến đâu, cũng chỉ trông thấy,
chỉ xem xét được một hoặc nhiều mặt của một vấn đề, chứ không thể trông thấy và xem xét được tất cả mọi
mặt của một vấn đề. Vì vậy, cần phải có nhiều người. Nhiều người thì nhiều kinh
nghiệm, người thì thấy rõ mặt này, người thì thấy rõ mặt khác của vấn đề đó và
“Góp kinh nghiệm và sự xem xét của nhiều người, thì vấn đề đó được thấy rõ mọi
mặt. Mà có thấy rõ khắp mọi mặt, thì vấn đề ấy mới được giải quyết chu đáo, khỏi
sai lầm”[4]. “Lãnh đạo không tập thể thì
sẽ đi đến cái tệ bao biện, độc đoán, chủ quan. Kết quả là hỏng việc”[1].
Hồ Chí Minh đã trích câu tục ngữ “Khôn bầy hơn khôn độc” [5] để chứng minh cho
chân lý của phương pháp làm việc tập thể lãnh đạo.
Vận dụng sáng tạo quan điểm toàn diện Mác - Lênin vào
lãnh đạo cách mạng, Hồ Chí Minh chỉ ra rằng: Cách làm việc tập thể lãnh đạo còn
một nội dung trọng yếu nữa là sau khi đã “Góp kinh nghiệm và sự xem xét của nhiều
người”, nghĩa là thấy được vấn đề một cách toàn diện, thì còn phải biết chắt lọc,
từ trong tổng số những kinh nghiệm, những ý kiến đã đóng góp của nhiều người,
những kinh nghiệm tốt và những ý kiên sáng tạo đúng đắn đáp ứng được yêu cầu của
cách mạng trong những điều kiện hoàn cảnh lịch sử cụ thể. Chỉ có trên cơ sở như
vậy, tập thể lãnh đạo mới có thể xác định được đường lối, chủ trương, kế hoạch,
nhiệm vụ đúng đắn “do đa số đã quyết định” [6]. Và sau khi đã xác định được kế
hoạch, nhiệm vụ cụ thể, thì tập thể lãnh đạo phải phân công cho mỗi cá nhân phụ
trách. Theo Hồ Chí Minh, nếu không có cá nhân phụ trách, thì sẽ sinh ra cái tệ
người này ủy cho người nọ, người nọ lại ủy cho người kia, kết quả là không ai
thi hành. Như thế thì việc gì cũng không xong. Giống như trường hợp “Nhiều sãi
không ai đóng cửa chùa”. Và Hồ Chí Minh chỉ rõ: “Phụ trách không do cá nhân,
thì sẽ đi đến cái tệ bừa bãi, lộn xộn, vô chính phủ. Kết quả cũng là hỏng việc…Cá
nhân phụ trách là tập trung” [7]. Hồ Chí Minh đòi hỏi cá nhân phụ trách, đến lượt
họ, cũng phải phát huy quyền dân chủ của chính mình và quyền dân chủ của mỗi đảng
viên, cán bộ do mình phụ trách
Theo Hồ Chí Minh tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ trách,
tức là dân chủ tập trung. Đây chính là nguyên tắc cốt lõi trong công tác tổ chức,
sinh hoạt đảng, phản ánh nội dung đầy đủ của vấn đề thực hành dân chủ trong Đảng
với hai mặt gắn bó chặt chẽ với nhau, không thể tách rời nhau, làm điều kiện tiền
đề cho nhau, đảm bảo giữ vững và phát huy vai trò lãnh đạo cách mạng của Đảng.
Chính vì vậy, Hồ Chí Minh yêu cầu mỗi cán bộ, đảng viên, mà trước hết là “những
cán bộ phải thực hành cho đúng cái chế độ tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ trách”.
Hồ Chí Minh rất nghiêm khắc phê phán những cá nhân đảng viên, cán bộ nào vi phạm
chế độ này, trước hết là đối với cán bộ đứng đầu. Người nêu ví dụ về những hành
vi của họ như: không đến dự mọi cuộc hội nghị, hoặc không cân nhắc suy nghĩ kỹ
lưỡng những vấn đề cần phải bàn bạc và giải quyết, hoặc không phát biểu ý kiến
của mình đối với vấn đề ấy… nhưng lại giải quyết công việc theo lối quan liêu,
chuyên quyền, độc đoán, bao biện… do rơi vào chủ nghĩa cá nhân mà mắc nhiều bệnh
trọng như: tham lam, kiêu nghạo, thiếu kỷ luật, óc địa phương, óc lãnh tụ, lười
biếng, cận thị…. Người chỉ rõ rằng những người đó đã làm trái với cách làm việc
tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ trách, và do đó, họ không những không thực hành
dân chủ, mà còn “nêu gương”, tạo tiền đề, điều kiện cho cán bộ cấp dưới không
thực hành dân chủ. Và cứ như vậy gây cản trở thực hành dân chủ xuống tới đảng
viên. Đó là một lối làm việc “mất hết dân chủ trong Đảng”. Người kết luận: Như
thế là họ đã làm trái với nhiệm vụ của mình, và cũng không xứng đáng là người
lãnh đạo. Từ đó, Người đòi hỏi mỗi cán bộ, đảng viên phải luôn “ham học, ham
làm, ham tiến bộ”; đồng thời phải nghiêm túc, thật thà, chân thành, thẳng thắn
đấu tranh tự phê bình và phê bình, nâng cao đạo đức cách mạnh, quét sạch chủ
nghĩa cá nhân, đoàn kết chặt chẽ, và coi đây là vũ khí sắc bén để thực hành dân
chủ trong Đảng.
Trong công cuộc đổi mới hiện nay, tư tưởng Hồ Chí Minh
về thực hành dân chủ trong Đảng vẫn là nền tảng tư tưởng, kim chỉ nam cho mọi
hoạt động của toàn Đảng, toàn quân và toàn dân ta trong thực hành dân chủ, vừa
rộng,vừa sâu, tạo sức mạnh tổng hợp của cả dân tộc, đã bảo vệ vững chắc chủ quyền
quốc gia và đang trên đà đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước./.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét