Đồng chí Phùng Chí Kiên là thành viên của
Ban chỉ huy Đảng ở nước ngoài. Tại Đại hội Đảng lần thứ I, ở Macao Trung Quốc,
đồng chí được bầu vào Ban Thường vụ Trung ương. Đồng chí được Trung ương phân
công, tiếp tục hoạt động ở Trung Quốc với nhiều trọng trách trong Ban chỉ huy của
Đảng ở nước ngoài. Sau đó, đồng chí được Trung ương phân công, thay đồng chí Lê
Hồng Phong về nước, chỉ đạo công tác Đảng ở nước ngoài.
Cuối năm 1939, đồng chí Phùng Chí Kiên
chuyển từ khu du kích Sán Đầu về Côn Minh (Vân Nam) hoạt động. Thời kỳ này, Côn
Minh là trung tâm kháng Nhật. Dân Nam Kinh, Bắc Kinh, Thượng Hải, Quảng Châu đổ
về đây rất đông. Những hoạt động kinh tế, chính trị, văn hoá, quân sự tại đây
cũng trở nên nhộn nhịp. Thời kỳ này, Quốc dân Đảng Trung Quốc đang hợp tác với
Đảng cộng sản Trung Quốc kháng Nhật. Trong thành phố, nhiều cửa hàng bày bán
các loại sách, báo tiến bộ, nhưng thành phố vẫn nằm dưới chế độ quân phiệt của
tướng Long Vân. Pháp có đặt lãnh sự quán tại Côn Minh. Ảnh hưởng của Pháp với
chính quyền Quốc dân Đảng tại Vân Nam còn khá mạnh. Kiều bào Việt Nam ở Côn
Minh cũng khá đông. Đảng ta, được sự hỗ trợ của các đồng chí Trung Quốc, hoạt động
bí mật. Bọn Việt Nam Quốc dân Đảng, dựa vào Quốc dân Đảng Trung Quốc hoạt động
công khai… Trong điều kiện đó, đồng chí Phùng Chí Kiên về Côn Minh hoạt động có
nhiều thuận lợi, nhưng vẫn phải giữ bí mật.
Đồng chí Phùng Chí Kiên ở một căn buồng nhỏ,
trong một ngõ hẻm
. Trong buồng chỉ kê một cái giường nhỏ và một tấm ván đặt sát
tường làm bàn viết. Mọi chi phí cho sinh hoạt và hoạt động của đồng chí chủ yếu
do cơ sở Đảng ở Côn Minh cung cấp. Nhiệm vụ chủ yếu của đồng chí là củng cố Ban
chỉ huy của Đảng ở nước ngoài; kiểm tra việc thực hiện Nghị quyết của Đảng ở
các cấp bộ Đảng ở trong và ngoài nước; duy trì đường dây liên lạc của Đảng ở
trong nước với nước ngoài, nhất là với
Quốc tế cộng sản và lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc; thay mặt Đảng ta trong quan
hệ với các Đảng Cộng sản ở các nước anh em, trước hết là đối với Đảng Cộng sản
Trung Quốc. Ngoài ra đồng chí còn tích cực tuyên truyền, vận động kiều bào ta ở
Trung Quốc ủng hộ, giúp đỡ cách mạng nước nhà và cách mạng Trung Quốc Kháng Nhật;
chỉ đạo và viết bài cho báo Truyền tin; tổ chức nhiều lớp học về lý luận cách mạng,
tổ chức xây dựng Đảng cho cán bộ, đảng viên đang hoạt động ở Trung Quốc..v..v..
Đầu năm 1940, Lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc mang
tên là Trần, đã về tới Vân Nam và Quảng Tây tìm đường về nước trực tiếp lãnh đạo
cách mạng. Từ đây, đồng chí Phùng Chí Kiên thường xuyên được gặp Người. Người
đã phân tích sâu những diễn biến của cuộc chiến tranh thế giới đang và sẽ diễn
ra với đồng chí Phùng Chí Kiên, chỉ rõ thời cơ giành thắng lợi cho cách mạng nước
nhà và do đó phải tìm đường nhanh chóng về nước. Đồng chí Phùng Chí Kiên còn được
lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc nhấn mạnh những công tác Đảng ở Trung Quốc, liên hệ chặt
chẽ với Quốc tế cộng sản và Đảng cộng sản Liên Xô… đồng thời chỉ rõ cho đồng
chí Phùng Chí Kiên những công việc cần kíp trước mắt là củng cố vững chắc cơ sở
của Đảng ở các tỉnh Vân Nam, Quảng Tây; xây dựng và đào tạo đội ngũ của Đảng để
đưa về nước hoạt động chống Pháp, Nhật…
Vào cuối tháng 2-1940, đồng chí Phùng Chí
Kiên dẫn lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc về nắm tình hình các tổ chức Đảng và quần chúng
ở Côn Minh, đến cơ sở do đồng chí Vũ Anh (lúc đó lấy tên là Trịnh Đông Hải) phụ
trách. Cơ sở đó có hai địa điểm công khai và bí mật. Đồng chí Phùng Chí Kiên ở
cơ sở bí mật trực tiếp chỉ đạo tờ Truyền tin, cùng đồng chí Vũ Anh tổ chức in
và phát hành báo. Đồng chí Phùng Chí Kiên trực tiếp viết và biên tập các bài
cho báo. Đồng chí Vũ Anh phụ trách in . Báo in bằng kính như kiểu in đả. Do đó,
khi biên tập xong, đồng chí Phùng Chí Kiên phải viết chữ trái lên kính, phơi
cho khô rồi mới lăn mực in được. Thấy vậy, lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc gợi ý nên đổi
tên tờ báo thành ĐT để dễ tuyên truyền. Vì ĐT có thể hiểu là Đồng thanh, Đấu
tranh, Đánh tây hay Đảng ta đều được. Do đó, tờ báo có thể đến được nhiều đối tượng người đọc, diện
tuyên truyền rộng hơn. Trong thời gian ở Côn Minh, lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc cũng
viết bài cho báo ĐT.
Dưới sự chỉ đạo của đồng chí Phùng Chí
Kiên, các tổ chức Đảng đã gây dựng được nhiều hội quần chúng. Trong đó có “Việt
Nam hưởng ứng Trung Quốc kháng địch hậu viện hội”. Bà Tống Khánh Linh cũng có
thư chúc mừng Hội. Các nhà đương cục Trung Quốc hồi đó cũng công nhận Hội… Các
tổ chức Đảng và quần chúng của ta được bố trí hai bên đường sắt dọc từ Hồ Kiều
(biên giới Trung-Việt) đến Côn Minh.
Tháng 4-1940, lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc đề ra
ý kiến muốn đi thăm các cơ sở. Đồng chí Phùng Chí Kiên trực tiếp dẫn Người đi.
Người bàn lấy giấy chứng nhận của “Việt Nam hưởng ứng Trung Quốc kháng địch hậu
viện hội” để đi kiểm tra công tác cho thuận tiện, hợp pháp. Chuyến đi này chỉ
đi các ga Nghi Lượng, Khai Viễn, Mông Tự và Xì Xuyên. Ở Xì Xuyên, đồng chí
Phùng Chí Kiên dẫn lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc đến cơ sở của đồng chí Hoàng Quang
Bình. Đồng chí Bình mở cửa hiệu cắt tóc để sinh sống và làm địa điểm liên lạc.
Đồng chí Hoàng Quang Bình đã nhận được thông báo về việc này từ trước. Lãnh tụ
Nguyễn Ái Quốc và đồng chí Phùng Chí Kiên ở nhà đồng chí Hoàng Quang Bình một
tháng.
Trong một tháng này, đồng chí Phùng Chí
Kiên, được lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc chỉ đạo, đã định chương trình làm việc. Trước
hết tổ chức anh em công nhân để nắm được tình hình, hoàn cảnh sống và nguyện vọng
của anh em. Nhiều lần, đồng chí Phùng Chí Kiên đề nghị với đồng chí Hoàng Quang
Bình mời anh em công nhân đến nhà chơi để nói về chuyện làm ăn, chuyện gia
đình, chuyện Tây đối đãi ra sao và chuyện đời sống, tâm tư, tình cảm… Đồng chí
Phùng Chí Kiên trực tiếp truyện trò thân mật, cởi mở với anh em. Lãnh tụ Nguyễn
Ái Quốc ngồi nghe. Nắm vững tình hình rồi, lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc và đồng chí
Phùng Chí Kiên mở một lớp huấn luyện cho chi bộ. Chương trình học sơ lược về chủ
nghĩa Mác-Lênin và tình hình thế giới, tình hình Đông Dương và đường lối cách mạng
tư sản dân quyền. Sau đó, các đồng chí đảng viên được học về công tác chi bộ và
lề lối làm việc của chi bộ..v..v..
Trong thời gian sống và làm việc ở nhà đồng
chí Hoàng Quang Bình, lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc và đồng chí Phùng Chí Kiên đều làm
tốt công tác dân vận như cùng gia đình vác gạo (vợ đồng chí Bình làm nghề buôn
gạo), dọn dẹp vệ sinh nhà cửa và xung quanh nhà, chẻ củi, nhặt rau, thổi cơm,
quan tâm, chăm sóc con đồng chí Bình về ăn, ngủ, tắm, giặt… Ngoài ra còn giúp đồng
chí Bình quan tâm tới “nghệ thuật” cắt tóc và có cách ứng xử văn hoá với vợ…
Đầu tháng 5, công việc ở Xì Xuyên hoàn tất,
đồng chí Phùng Chí Kiên và lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc rời nhà đồng chí Hoàng Quang
Bình đi Côn Minh. Cũng vào thời gian này, đồng chí Phạm Văn Đồng và Võ Nguyên
Giáp được Trung ương điều động sang Trung Quốc hoạt động để tránh sự khủng bố của
đế quốc Pháp và cũng để tăng cường cán bộ cho Đảng ở nước ngoài, chuẩn bị lực
lượng về nước đánh thực dân Pháp theo Nghị quyết của Hội nghị Trung ương lần thứ
sáu (11-1939). Hai đồng chí đến Côn Minh, được đồng chí Vũ Anh và Hoàng Văn
Hoan đón về căn cứ bí mật của đồng chí Phùng Chí Kiên. Đồng chí Phùng Chí Kiên
đã phân tích kỹ cho đồng chí Phạm Văn Đồng và đồng chí Võ Nguyên Giáp về tình
hình kiều bào ta ở Trung Quốc, tình hình chiến tranh chống Nhật tại Trung Quốc.
Đồng chí Phùng Chí Kiên còn dạy tiếng Trung Quốc cho hai đồng chí Đồng và Giáp.
Khi đồng chí Phạm Văn Đồng và Võ Nguyên Giáp hỏi về công tác của mình, đồng chí
Phùng Chí Kiên nói: “Công tác của các anh phải đợi đồng chí Vương[1]
về quyết định”[2]. Ở
chỗ đồng chí Phùng Chí Kiên một tuần thì đồng chí Phạm Văn Đồng và đồng chí Võ
Nguyên Giáp chuyển đi nơi khác ở Côn Minh. Lúc này hai đồng chí vẫn chưa biết đồng
chí Vương là ai và đoán có thể là Nguyễn Ái Quốc.
Một hôm vào đầu tháng 6-1940, đồng chí
Phùng Chí Kiên đến chỗ các đồng chí Phạm Văn Đồng và Võ Nguyên Giáp nói đồng
chí Vương hẹn đến Thuý Hồ gặp mặt. Đến nơi, hai đồng chí mới nhận ra đồng chí
Vương đúng là lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc. Sau đó, lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc cử hai đồng
chí đi Diên An, vào Trường Đảng học tập chính trị, cố gắng học thêm quân sự.
Hai đồng chí đi đến Quế Dương (Quảng Tây) thì dừng lại đợi xe đi Diên An. Giữa
tháng 6, hai anh lại nhận được điện của đồng chí Hồ Quang (một bí danh của lãnh
tụ Nguyễn Ái Quốc) báo ở lại, đợi tại Quế Lâm. Mấy hôm sau, đồng chí Phùng Chí
Kiên và Vũ Anh cùng đến Quế Dương. Đồng chí Phùng Chí Kiên cho biết: Pháp đã đầu
hàng Đức, tình hình có biến chuyển mới, tất cả cùng đi Quế Lâm để tìm đường về
nước. Tới Quế Lâm, đồng chí Phùng Chí Kiên quyết định thuê một căn phòng ở ngoại
ô, lấy danh nghĩa Việt Nam giải phóng đồng minh để hoạt động. Được ít ngày, các
đồng chí được chứng kiến sự phản bộ của quân Tưởng đã đánh úp Tân tứ quân khi
đang di chuyển. Đảng Cộng sản Trung Quốc lên án hành động phản bội đó của quân
Tưởng. Quân Tưởng trở mặt. Không khí khủng bố căng thẳng.
Tháng 9-1940, lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc đến
Quế Lâm. Trên một cánh đồng ngoại ô Quế Lâm, đồng chí Phùng Chí Kiên và các đồng
chí trong đoàn được nghe Người phân tích rõ: thời kỳ Quốc, Cộng hợp tác đã chấm
dứt. Toàn bộ hoạt động của ta phải bí mật hoàn toàn. Người vạch rõ, không thể ảo
tưởng vào kế hoạch “Hoa quân nhập Việt” của quân Tưởng, vì về bản chất, chúng vẫn
là kẻ thù. Người nhận định tình hình thế giới và Đông Dương ngày càng có lợi
cho ta. Vì vậy ta không nên ở Quế Lâm lâu, phải chuyển về biên giới tìm cách về
nước ngay…
Đầu tháng 12-1940, đồng chí Phùng Chí Kiên
và lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc về một làng cách Tĩnh Tây (Quảng Tây, Trung Quốc)
50km. Theo lời Bác, đồng chí Phùng Chí Kiên cho liên lạc về Tĩnh Tây đón đồng
chí Phạm Văn Đồng và Võ Nguyên Giáp về để mở lớp huấn luyện công tác thành lập
Mặt trận Việt Minh. Về tên mặt trận này đã được bàn đến trong những ngày còn ở
Quế Lâm. Lúc đó, lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc gợi ý là nên thành lập một hình thức mặt
trận thống nhất dân tộc rộng rãi, có tên gọi thích hợp như Việt Nam giải phóng
đồng minh? Việt Nam phản đế đồng minh? hay Việt Nam độc lập đồng minh? có thể gọi
tắt là Việt Minh cho nhân dân dễ nhớ. Căn cứ vào ý kiến của số đông, trong đó
có ý kiến của đồng chí Phùng Chí Kiên, lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc quyết định lấy tên
là Việt Nam độc lập đồng minh hội, gọi tắt là Việt Minh. Từ nơi gặp gỡ với lãnh
tụ Nguyễn Ái Quốc ở một làng tại Tĩnh Tây đến địa điểm mở lớp huấn luyện còn phải
đi bộ khá xa. Địa điểm mở lớp là hai làng Nậm Quang và Ngàm Tấy cũng thuộc Tĩnh
Tây. Đây là một vùng dân tộc Nùng rất có cảm tình với cách mạng Việt Nam, gần
biên giới Trung-Việt ở địa phận huyện Hà Quảng, tỉnh Cao Bằng phía Việt Nam.
Học viên của lớp huấn luyện gồm 43 đồng
chí cán bộ trẻ của Đảng, vừa mới vượt biên sang Tĩnh Tây, vào cuối năm 1940,
theo yêu cầu của Trung ương Đảng. Chương trình huấn luyện do lãnh tụ Nguyễn Ái
Quốc chỉ đạo, giám sát. Đồng chí Phùng Chí Kiên, Phạm Văn Đồng và Võ Nguyên
Giáp được lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc giao nhiệm vụ biên soạn nội dung bài giảng và
trực tiếp giảng dạy. Nội dung bài giảng được biên soạn gồm ba mục lớn:
1-Tình hình thế giới và trong nước.
2-Tổ chức các đoàn thể cứu quốc trong Mặt
trận Việt Minh.
3-Cách điều tra, tuyên truyền, tổ chức, huấn
luyện và đấu tranh.
Trong giảng dạy, theo sự chỉ đạo của lãnh tụ
Nguyễn Ái Quốc, các đồng chí Phùng Chí Kiên, Phạm Văn Đồng và Võ Nguyên Giáp
thường xuyên căn dặn kỹ lưỡng và kiểm tra học viên thực hiện năm điều nên làm
và năm điều nên tránh đối với nhân dân.
“Năm điều nên làm là:
-
Giúp dân những công việc thiết thực hàng ngày.
-
Tìm hiểu phong tục tập quán, nghiêm túc chấp
hành điều kiêng.
-
Học tiếng địa phương, dạy hát, dạy chữ, gây cảm
tình tốt với nhân dân.
-
Tuỳ nơi tuỳ lúc mà tuyên truyền cách mạng cho
thích hợp.
-
Làm cho dân thấy mình là người đứng đắn, chăm
công việc, trọng kỷ luật; do đó dân càng tin và giúp ta.
Năm điều nên tránh là:
-
Tránh việc gì làm thiệt hại đến dân, làm bẩn,
làm hỏng nhà cửa, ruộng vườn của dân.
-
Tránh năm nỉ mua hoặc mượn thứ gì cho kỳ được.
-
Tránh sai lời hứa.
-
Tránh phạm đến phong tục, tập quán, tin tưởng của
dân.
-
Tránh lộ bí mật”[3]
Cán bộ và các học viên của lớp huấn luyện
đã thực hiện tốt những điều răn nói trên, được dân tin yêu ngay từ đầu, góp phần
xây dựng cơ sở cách mạng ở địa phương…
Lớp học này là lớp huấn luyện Mặt trận Việt
Minh lần đầu tiên của cách mạng Việt Nam. Lớp học tuy ngắn ngày, nhưng mỗi cán
bộ, học viên đều cảm thấy mình lớn lên và có chí hướng rõ ràng. Lớp học kết
thúc và ngày 26-1-1941. Anh em học viên hồ hởi, phấn khởi, tin tưởng lên đường
về nước. Lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc vui vẻ nói: “-Thế là bốn mươi ba con đại bàng
đã bay đi, sắp tới sẽ báo tin lành về. Ta phải chuẩn bị đón tiếp tin lành ấy”[4]
Sau lớp học, đồng chí Phạm Văn Đồng và Võ
Nguyên Giáp trở lại Tĩnh Tây. Đồng chí Phùng Chí Kiên cùng với các đồng chí
khác được theo lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc về nước. Hôm ấy là ngày 28-1-1941.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét